Tan só uns meses despois de que publicásemos o petróglifo de Gavís, a primeira estación rupestre do concello do Val do Dubra coñecida, o seu catálogo municipal volve a incrementarse cunha nova descuberta. Ao norte do lugar de Bugalleira, na parroquia de Santa Mariña de San Román, os membros da Asociación Vento Libre de San… Read More O petróglifo do Rozado Grande. Un novo xacemento rupestre no Val do Dubra.
Damos conta dos últimos catro taboleiros de xogo do “pai, fillo, nai” que documentamos no exterior do edificio da Facultade de Historia da Universidade de Santiago de Compostela e, que ven a completar os que publicamos con anterioridade. Introdución 5 anos pasaron desde a publicación da nosa primeira aproximación aos taboleiros de xogo da Compostela… Read More Novos taboleiros de xogo na Facultade de Historia da Universidade de Santiago de Compostela
Presentamos un interesante gravado localizado recentemente polo Colectivo no lugar de Mosteiro, no concello de Teo. Trátase dun pequeno panel insculturado na superficie exterior dun perpiaño reaproveitado nunha vivenda situada en fronte á igrexa parroquial de Santa María de Lampai. … Read More Un gravado inédito en Lampai, Teo
Na vertente dereita do río Ulla, cerca da súa desembocadura, o concello de Dodro atesoura valiosos espazos naturais e un rico patrimonio cultural, do que, en parte, xa nos ocupamos con anterioridade e, que está a recibir pouco a pouco a atención que merece nestesúltimos anos, o cal alédanos moito. A pesar dos numerosos vestixios… Read More Unha inscrición altomedieval inédita na igrexa de Santa María de Dodro
Froito do labor pedagóxico Tan só unhas semanas despois da visita guiada ós petróglifos da contorna da vila de Catoira, tras os pasos do seu descubridor Ramón Sobrino Lorenzo Ruza, chegou a boa nova da descuberta dun novo taboleiro de xogo medieval na contorna das torres de Oeste. Ó remate da ruta amosamos o primeiro… Read More Un novo alquerque de 9 nas Torres de Oeste, Catoira
O pasado mes de febreiro, tralo aviso de dous veciños de Laxe: Mónica Pérez Rivera, da Asociación Medioambiental Contramínate e José Manuel Barcia Mira achegámonos ata o concello de Laxe para visitar dous novos conxuntos rupestres que poderían ter certo interese, segundo os datos achegados previamente. Neste concello salienta o excepcional petróglifo da Pedra Xestosa,… Read More Unha custodia ó pé do camiño
O pasado domingo 3 de abril, 67 anos despois da visita de Ramón Sobrino Lorenzo – Ruza, seguimos os seus pasos nunha pequena ruta familiar organizada pola ANPA As Lombas de Catoira e Cristina Conde Escaloni. Segundo recollen os datos da súa axenda persoal e apuntamentos diversos o arqueólogo pontevedrés comezou aquela xornada primaveral de… Read More Arte rupestre en Catoira, de Sobrino Lorenzo Ruza ós nosos días
A localización nos últimos anos de máis de 200 taboleiros de xogo gravados nas rúas de Compostela revela o destacado lugar que ocupaba o lecer e este tipo de xogo no día a día dos composteláns do período barroco, ata parecer que calquera recuncho da cidade era axeitado para gravar estes taboleiros que aínda se… Read More Os taboleiros do Hospital de San Roque. Un novo conxunto de taboleiros de xogo barrocos composteláns
A principios deste mes un comunicado de prensa, asinado polas asociacións Umia Vivo, A Forneiriña, Irmandade illa de Tambo e o Colectivo para a defensa do territorio Anovaterra, recollía unha valoración non moi positiva do acadado, ata o momento, no marco do Proxecto Compostela Rupestre. Somos da opinión de que toda crítica razoada e construtiva… Read More Compostela Rupestre. Breve resumo de resultados
Cando o ano pasado publicamos o libro – catálogo dos fondos do Arquivo gráfico de Ramón Sobrino Lorenzo – Ruza, agardabamos que puidera abrir novas liñas de investigación e, incluso, facilitar importantes pistas para a recuperación dalgunha das estacións de arte rupestre estudadas por este grande persoeiro da arqueoloxía galega, estacións que, a día de… Read More O petróglifo de Labanquiños en Ames 74 anos despois
A monumental Pedra que Fala é, hoxe en día, unha estación rupestre coñecida, en boa medida grazas á publicación, no ano 1968, do excelente estudo monográfico de Carlos García Martínez. Foi o intelectual compostelán un destacado investigador da nosa arte rupestre, cun dilatado número de publicacións sobre a materia no seu haber, felizmente recollidas na… Read More Os petróglifos da Pedra dos Miralles ao carón da Pedra que Fala en San Xoán de Fecha, Compostela
O pasado mes de abril os técnicos da empresa Zeta Arqueoloxía, S.L., encargados do Informe de impacto sobre o patrimonio dun dos parques eólicos proxectados no concello de Val do Dubra, o do parque eólico de Vilartoxo, localizaron na parroquia de San Román, no lugar de Xermil, a primeira estación de arte rupestre prehistórica do… Read More O petróglifo do Gavis. A primeira estación de arte Atlántica do concello de Val do Dubra e o proxecto do parque eólico de Vilartoxo
As gratas sorpresas continúan no traballo de revisión que estamos a facer nos últimos meses dos xacementos rupestres da contorna inmediata da comarca de Santiago. Nesta ocasión cruzamos á outra beira do Ulla para achegármonos ata o veciño Concello da Estrada a visitar a estación catalogada co nome de “Quenlla dos Castiñeiros” e que, malia… Read More A estación da Quenlla dos Carballos na Estrada. Un santuario rupestre cunha dedicatoria a Diana na ribeira do Ulla
Á soñadora Nerea A pesar de que o exército napoleónico apenas ocupou Galicia durante 6 meses, entre os meses de xaneiro e xuño de 1809, durante a Guerra da Independencia Española, a súa violenta estadía deixou entre nós unha fonda pegada. Son numerosas as historias e lendas que falan da súa avaricia, dos abusos, destrucións… Read More O tesouro do VI exército do mariscal Ney en Laraño, Compostela
Hai pouco máis dun mes mostrábamos a nosa preocupación ante as primeiras novas que chegaban dende o goberno teense en relación á posible construción dun parque eólico na área do Monte Piquiño. En 2012 xa loitamos para evitar a construción dun proxecto promovido pola empresa Beltaine que tentaba realizar un parque eólico nos concellos de… Read More Non ao parque eólico no Monte Piquiño
A nosa dilatada historia ten deixado, espalladas, por todo o territorio do país, multitude de pegadas. As comunidades neolíticas e do Ferro monopolizaron os mellores lugares, “urbanizando” os máis fermosos miradoiros naturais. E tal empeño tiveron que no que non hai un castro é porque xa había antes unha necrópole megalítica. E falamos de varios… Read More Os bens arqueolóxicos, un patrimonio moi molesto. Os novos bancos panorámicos do castro de San Sebastián en Touro
Segundo a tradición, ten a Raíña Lupa case os mesmos fogares que casas tivo Rosalía espalladas por toda Galicia. Pero iso si, estes non tiveron igual sorte. Así como as da ilustre poeta convertéronse, ás veces, en coidados museos nos que perpetuar a súa memoria, os fogares da Raíña Lupa quedaron baixo o coidado dos… Read More Nas terras da Raíña Lupa. O petróglifo do Faramello, un petróglifo aos pés do Castro Lupario
Unha nova proposta de Fernando Alonso Romero levounos ata o castro de Castromaior en San Xoán de Fecha na procura dunha pedra con forma de fungo e coñecida desde antigo. Lamascal, Castro Maior e a Pedra do Paragoas ou a Corte das Cabras O noso punto de partida foi unha publicación do ano 1897 titulada… Read More Polo norte compostelán. A Pedra do Paraugas ou a Corte das Cabras, o Grisario, o petróglifo do Castro de Portomouro e a intrigante capela de Novais
Contexto da arte rupestre nas Terras de Soneira Como ben recolle a mostra expositiva do castelo de Vimianzo, a comarca da Terra de Soneira é terra de Castelos, de Castros, de Románico e de Megálitos. Non obstante, esquecen tamén que é un territorio de especial significación na arte rupestre prehistórica. O historiador e arqueólogo Ramón… Read More Novas estacións de arte rupestre no Val de Vimianzo. Prado da Cruz, O Campo, Prado Vello, Prado Vello de Arriba, Somontemio e Prado de Trasariz
Contexto xeral A comezos da década de 1930, Juan Pérez Millán, o cóengo arquiveiro da catedral compostelá, comunica ó seu amigo o arqueólogo Ramón Sobrino Buhígas a presenza de gravados na Laxe da Estivada de Abaixo na contorna da aldea teense de Mallos. E así é que o citado arqueólogo inclúe unha pequena referencia a… Read More O petróglifo da Costa en Mallos, Teo. Un novo petróglifo na ribeira do Ulla
O pasado 1 de xullo comezamos no Museo do Pobo Galego a presentación do resultado dun traballo do que nos sentimos orgullosos. Con este proxecto queremos achegar unha mostra fundamental da riqueza da nosa arte rupestre, dende a “óptica” dun dos grandes arqueólogos do século XX, Ramón Sobrino Lorenzo – Ruza, que dedicou boa parte… Read More Ramón Sobrino Lorenzo- Ruza. Memoria e legado dos petróglifos. Presentación
Xeira polo occidente brionés Nesta ocasión achegámonos ás terras de Brión para visitar as antigas Terra de Luaña e Couto de Cornanda, vinculadas desde a alta Idade Media ó mosteiro de Touxosoutos. Na parroquia de Luaña, no occidente do municipio, consérvase a maior concentración de cruceiros, espallados nos antigos camiños e nas encrucilladas dos diferentes… Read More Unha lauda medieval e unha estela romana na igrexa de Santa María de Cornanda, Brión
“Algunos tenemos fe y hacemos memoria en favor de la historia que nos queremos creer”. Algunos tenemos fe. Viva Suecia Proseguimos no concello da Baña coa revisión que estamos a facer da arte rupestre dos concellos limítrofes coa comarca de Santiago. Nesta ocasión, ocupámonos dos 9 xacementos arqueolóxicos da Baña recollidos no Plan Básico Autonómico… Read More A Pena de Alde. Arte rupestre do concello da Baña I
Hai un par de semanas publicamos neste blog e informamos á Dirección Xeral de Patrimonio da situación de risco dunha poza situada no lugar de Galegos, Vedra provocada pola actividade forestal que se está a desenvolver na zona. Como sinalamos a relevancia deste elemento etnográfico sen catalogar é enorme. Estas construcións populares son boas mostras… Read More A Poza do Crego en Vedra II
O pasado ano visitamos un dos elementos etnográficos máis interesantes do concello de Vedra guiados polo noso amigo, o investigador e xornalista, Henrique Neira, autor do libro “Vedra. Unha historia visual”(2017). A Poza do Crego é unha excepcional mostra dun complexo hidráulico que foi fundamental na agricultura tradicional para garantir boas colleitas. As pozas ou… Read More A Poza do Crego de Galegos en risco (Vedra)
1) Enfocando ás Terras de Compostela O monte de Villestro-Ventosa, nos concellos de Ames e Santiago, acolle unha destacable concentración de arte rupestre prehistórica, constituíndo un dos núcleos rupestres das terras de Compostela, xunto a outra área similar no concello de Teo, no Monte Piquiño – Rio Loureiro. Nos montes con arte rupestre destes concellos… Read More Os montes de interese patrimonial e ambiental: atrancos e tendencias na súa ordenación multifuncional
O Monte San Miguel é vizoso en toxo, eucaliptos e petróglifos, unha mestura de difícil equilibrio. O actual abandono, case xeneralizado das pequenas parcelas de propiedade privada nas que se divide, dificulta moito a conservación e investigación da súa arte rupestre. Así é que, despois de case 10 anos das primeiras estacións descubertas no lugar,… Read More Os Cortellos 4. Unha nova estación na Portela de Villestro – Compostela
Comeza o ano 2021 e queremos facelo con renovadas arelas e ganas de mudar as cousas. E non concibimos mellor maneira que achegando información sobre estes novos petróglifos localizados na comarca compostelá, descuberta que nos enche de ledicia. O alto de Montouto, enclave paisaxístico e histórico O alto de Montouto e a súa aba constitúen… Read More Novas estacións rupestres en Montouto, Teo
O pasado 21 de maio a entidade “Alianza Fragas do Sar”, integrada por un grupo de veciños e veciñas dos concellos coruñeses de Brión e Rois, solicitáronnos información sobre o patrimonio cultural na zona afectada pola instalación do futuro Parque Eólico do Monte Oleirón que promove Norvento Ingeniería. Código do proxecto: 11E02. Acordamos facilitar os… Read More O castelo altomedieval de Rubial no monte Oleirón (Brión-Rois)
Moitas grazas a Ana Lombao polo fermoso debuxo da cabeza. Que o esquecemento é compañeiro inseparable do paso do tempo é ben sabido. Mais, neste eterno proceso de desmemoria, de cando en vez, algún modesto obxecto teima en permanecer entre nós, recordos de tempos pasados dos que descoñecemos moito máis do que sabemos. O valor… Read More A misteriosa cabeza de Freixo de Sabardes en Outes
A localización nos últimos anos de novos gravados zoomorfos de carácter esquemático apartados do canon tradicional dos petróglifos galaicos, mais convivindo con eles e, incluso, compartindo os mesmos paneis cos gravados de estilos clásicos, lévanos a desbotar vellas teorías de fronteiras de estilos, que se esvaecen coa localización de novos motivos esquemáticos ó norte da… Read More Arte esquemática no monte Xiabre – Vilagarcía de Arousa
A descuberta da área arqueolóxica da Devesa da Rula tivo lugar cando este colectivo daba os seus primeiros pasos. Daquela pareceunos oportuno adoptar o nome daquela ladeira do monte San Miguel na Portela de Villestro como un xeito de reivindicar a súa relevancia no contexto da arte rupestre da nosa comarca. Convencidos da necesidade de… Read More A Devesa da Rula. No camiño cara a destrucción
“Na miña vida tal vin Nesa aldea de Seráns: Unha cadela con pitos, Unha galiña con cans”. Cantiga recollida por Fermín Bouza Brey no ano 1929 O pasado mes de agosto achegámonos xunto co amigo e colaborador, o infatigábel investigador, Henrique Neira ata Seráns, lugar da parroquia de San Pedro de Muro, no sur do… Read More Unha inscrición do século XVI en Seráns – Porto do Son
Nun rechán dunha bouza da aba do monte Carboeiro, a uns 200 metros do lugar de Imo, parroquia de San Xoán de Laíño, no concello coruñés de Dodro, atópase a estación do Grupo Galaico da Arte Rupestre máis relevante da comarca do Sar. Esta grande peneda granítica que sobresae na paisaxe localízase nun monte veciñal… Read More Os xinetes de Bouza Badín. Arte rupestre do concello de Dodro
Hai tan só uns meses, o 13 de marzo, publicamos un artigo no noso blog onde dabamos conta do perigo que entendíamos corría o Marco da Eira de Mouros, xacemento non catalogado situado no concello ourensán de Cenlle, así como das comunicacións que realizabamos tanto ao concello como á Dirección Xeral de Patrimonio pedindo a… Read More O derrubo do Marco da Eira de Mouros en Cenlle
No termo municipal de Teo existen máis de 75 mámoas catalogadas, destacando a grande necrópole megalítica do Monte Piquiño que integra 33 túmulos, ou mámoas como a de Trasellas que constitúen elementos de referencia na paisaxe emocional teense. Porén, nesta ocasión, imos falarvos dunha mámoa “case urbana”, moito menos coñecida e que segue resistindo á… Read More A derradeira mámoa do Montouto – Teo
O inventario patrimonial do concello de Teo segue a medrar. Nesta ocasión damos nova dun ben especial e singular. Onte visitamos un dos escasos gravados prehistóricos localizados nun perpiaño reaproveitado como aparello construtivo dunha vivenda tradicional na aldea do Vilar de Arriba no núcleo de Vilares de Rúa de Francos da parroquia de Calo (número… Read More Un gravado prehistórico nunha casa no Vilar de Arriba – Calo – Teo
Nun concello como o de Teo con preto de 80 xacementos megalíticos catalogados é máis que significativo que non exista ningún en condicións de ser visitado. A veciñanza teense e a cidadanía en xeral non pode valorar un legado herdado de xeración en xeración que é totalmente descoñecido a pesares de contar cun valor social… Read More Suma e segue. Agresións ao patrimonio arqueolóxico da comarca de Santiago
No ano 1988 máis de catro mil persoas participaron en Lampai na “I Festa da Cultura de Teo”. O pregoeiro daquela multitudinaria festividade foi o profesor e arqueólogo Fernando Acuña Castroviejo. Na súa intervención resaltou o importante pasado histórico desta parroquia do suroeste teense, fronteira natural coas Terras de Iria. Os acontecementos presentes fixeron que… Read More As primeiras letras teenses
Nestes estraños días que estamos a vivir un dos nosos socios localizou nun dos seus desprazamentos laborais habituais unha mámoa situada no sitio nomeado da Cruz de Angueira, na parroquia de Lucí (concello de Teo), unha vez que os seus propietarios fixeron tarefas de limpeza e roza deste terreo de monte de 24.288 m2 Datos… Read More Localizada unha nova mámoa no concello de Teo, a mámoa da Cruz de Angueira
Alédanos comunicarvos que esta semana a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura estimou a nosa solicitude para incluír o Marco da Potra (Teo – Vedra) no Inventario de Bens Culturais de Galicia. Como sinala o técnico de Patrimonio, Juan Naveiro Seoane, este elemento ten un “notable interese” no só como ben arqueolóxico,… Read More O marco da Potra, novo ben patrimonial do inventario de Bens Culturais de Galicia
Non é o de Negreira un concello no que se coñezan moitas mostras de arte rupestre prehistórica. Así, no catálogo do Plan Básico Autonómico só atopamos unha referencia na parroquia de Santa María de Portor, no seu límite norte co concello da Baña, o denominado petróglifo de Lagarteiras. E ata alí nos achegamos co ánimo… Read More Arte rupestre do concello de Negreira. A localización do petróglifo da Pedra Capela
Xa pasaron 2 anos dende que publicamos a nosa primeira aproximación ao interesante conxunto de taboleiros de xogo de época barroca que se conservan nas rúas e prazas de Compostela. Durante este tempo organizamos un bo feixe de visitas dirixidas a todos aqueles interesados, que foron moitos, e os difundimos a través dos numerosos medios… Read More Novos taboleiros de xogo composteláns
Non é a comarca do Ribeiro especialmente rica en arte rupestre prehistórica, pero algúns gravados si que son coñecidos desde hai certo tempo. O primeiro xacemento deste tipo coñecido foi o gravado de Vide cuxo debuxo remite á Real Academia de la Historia o seu correspondente Ramón Barros Sibelo nun comunicado de 11 de maio de… Read More O Marco da Eira de Mouros no concello ourensán de Cenlle en PERIGO
Ó longo das dúas últimas décadas os camiños tradicionais teenses, e os de boa parte do noso país, foron desaparecendo lentamente por diferentes motivos. Primeiro a concentración de montes que trouxo consigo a substitución dos vellos sendeiros e corredoiras lousadas por pistas. Despois chegou a febre dos anos noventa e da primeira década do século… Read More O camiño tradicional de Santa Clara en Cornide parcialmente arrasado
Dedicado ás mulleres da Barquiña, núcleo orixinario de Noia, visible desde este lugar Diferentes formas de descubrir o Monte San Lois Nunha visita ao Monte San Lois, emblemático monte na ría de Noia, na procura de conexións visuais entre este monte e o Monte Louro, atopamos uns gravados prehistóricos ata o de agora non catalogados.… Read More A estación do Monte San Lois e o “banco panorámico”. Primeiro petróglifo localizado no concello de Noia
No mes de agosto do ano pasado achegámonos ata as terras de Tordoia para botarlle unha ollada á Pedra Longa. O párroco Manuel Chouciño estivera días antes a pescudar nesta impresionante formación xeolóxica na procura de marcas, gravados dos que dan conta antigos escritos e ditos que se conservaron entre os veciños da parroquia de… Read More A mámoa do Porto. Nova localización en Tordoia
Unha vez máis, grazas ó mestre e investigador Guillermo Raviña, veciño da parroquia de Bamonde, descubrimos a existencia deste antigo marco situado na aldea de Lamas (Bamonde – Teo). Segundo as fontes orais recompiladas un marco que existía “dende sempre”, sendo moi coñecido entre a veciñanza máis maior da contorna. “Contan que levaban as vacas… Read More O marco da Potra, un miliario romano entre Teo e Vedra
A miúdo ése inxusto por omisión, e non só por acción. Marco Aurelio Para a análise das novas estacións de arte rupestre é imprescindible a consulta de diversas fontes cartográficas. Neste senso, a capa WMS do Plan Básico Autonómico da Xunta permítenos analizar, a través de diversos sistemas de información xeográfica (XIG), a xeolocalización dos… Read More Os petróglifos da Fonte Matanzas no monte Espiñeira, Compostela
Hai certas regras informais, non escritas, en ocasións non facilmente demostrables pero que, a forza de repetirse, non deberían tomarse á lixeira. No eido dos petróglifos unha desas regras é a que di que onde hai un petróglifo adoita haber máis. Por iso, unha vez localizamos as estacións da Casa do Frade, non podíamos deixar… Read More Á procura dos petróglifos do Monte da Fontecova (Compostela) III. O petróglifo dos Gorgulliños
Colectivo A Rula 